انواع پرلیت در بیشتر کتابها بر اساس ویژگی فیزیکی یا ظاهری و ویژگی شیمیایی دسته بندی میشود. درباره انواع پرلیت در این مقاله به برخی خصوصیات دیگر آن اشاره میشود.
انواع پرلیت
پرلیت و از نظر نوع و گونه معمولا به دو دسته خام و پخته تقسیم میشود. از نظر دانه بندی و چگالی، رنگ و بافت آن نیز میتوان پرلیت را دسته بندی کرد.
پرلیت از نظر ویژگی فیزیکی
از نظر فیزیکی سنگ شناسی پرلیت یک نوع سنگ رئولیتی، داسیتی، یا آندزیتی است. جلای این نوع سنگ آتشفشانی شیشهای و دارای سطوح شکست هم مرکز است. این ویژگی شکلی به پرلیت داده است که به نام بافت و جلای پرلیتی معروف است. ناگفته نماند پرلیت تجاری به طور عام ترکیب رئولیتی دارد.
رنگ پرلیت معمولا بین خاکستری تا سیاه است. اما در طبیعت رنگهای سبز، قهوهای، و قرمز نیز دیده میشود.
در بالا اشاره شد ساختار پرلیت در نتیجه شکافهایی است که در هنگام جامد و سرد شدن شیشه آن تشکیل میشود.
پرلیت از منظر شیمیایی
آزمایشات نشان میدهد مقاومت شیمیایی پرلیت اصطلاحا متوسط به بالا است. پرلیت در قلیاهای داغ به طور کامل حل میشود. در سود نرمال سرد به صورت نیمه محلول است. در اسیدهای ضعیف و آب به مقدار اندک حل میشود.
بخشی از 2 تا 5 درصد آبی که در همه سنگهای پرلیتی به صورت ترکیب یافت میشود، وابسته به آب ماگمایی یا آب اولیه است و بخشی دیگر نیز وابسته به آب اتمسفر است.
بررسی انواع پرلیت
1. پرلیت خام
یکی دیگر از انواع پرلیت، پرلیت خام است. این نوع پرلیت به رنگهای خاکستری روشن یا خاکستری متمایل به سبز، سیاه روشن تا تیره و قهوهای و حتی سبز دیده میشود. دارای جلای چرب و بافت شیشهای و از نظر ترمودینامیکی ناپایدار است. پرلیت با گذشت زمان شروع به تبلور میکند.
پرلیت به سهولت تحت تاثیر هوازدگی قرار گرفته و به کائولیت و زئولیت تبدیل میگردد.
پرلیت در محیط های قلیایی داغ کاملا حل میشود. پرلیت خام دارای دانسیته حدود 2400 تا 2200 و سختی 5/5 تا 7 است که بسیار شکننده و دارای خرد شوندگی بالایی میباشد. به دلیل وجود 2 تا 6 درصد آب ترکیبی در آن با حرارت دادن سریع در دمای 700 تا 1100 درجه سانتیگراد نرم گشته و تا 10 برابر حجم اولیه خود یا بیشتر منبسط میشود و به مادهای سفید برفکی و سبک با چگالی 180 تا 40 کیلوگرم بر متر مکعب تبدیل میشود.
پرلیت خام در صنایعی مانند سرامیک، سانیرهها، ساخت الکترود، تهیه سیمان، مواد منفجره، متالوژی، تولید زئولیت مصنوعی، فیلتر وصافی و ساخت فیبر شیشهای کاربرد دارد.
برای تهیه عناصر سیلیس، آلکانی، و آلومینیم مورد نیاز برای سرامیکها میتوان ترکیب همگن و یکسان پرلیت خام را جایگزین کوارتز و فلدسپارت در تهیه چینی نمود. در تهیه لعابها نیز از پرلیت استفاده میکنند. پرلیت خام در سیما، زئولیت، سایندهها و علم متالوژی کاربرد فراوان دارد.
2.پرلیت منبسط
پرلیت منبسط یا پرلیت خام یکی دیگر از انواع پرلیت است. انبساط پرلیت در سال 1914 به طور اتفاقی توسط یک دندانپزشک صورت گرفته است. دندانپزشک زمانی که داشت بر روی مینای دندانی کار میکرد پی به این موضوع برد.
در همان زمان یک زمین شناس که سرپرست شرکت استخراج کانیهای باریت و نقره بود به هنگام خاموش کردن آتش سوزی سواحل جزیره مایلوس یونان با ریختن ماسه ساحلی روی آتش دریافت که ماسهها در اثر آتش متورم شدهاند. بدین روی به کار گرفتن این سنگ آتشفشانی که بیشتر جزایر یونان را تشکیل میداد، مورد توجه قرار گرفت.
تا سال 1928 متخصصان فقط به این موضوع آگاه بودند که بعضی از شیشههای آتشفشانی در برابر دمای بالا و ناگهانی به حجم بالایی میرسند. اما در سال 1940 در کانسارهای آریزونا آزمایشهایی صورت گرفت و بالاخره در سال 1946 فراوری پرلیت در مصارف صنعتی شروع شد.
پرلیت منبسط، ماده سبک وزنی است که از پرلیت طبیعی به دست میآید. برای این کار پرلیت را در ابتدا خرد میکنند، بعد آن را ساییده و از توریهای زیادی جهت دانه بندی عبور میدهند. پرلیت دانه بندی شده را با سرعت حرارت داده و در نتیجه توده سبک وزن، سفید رنگ و حجیمی بدست میآید که آن را پرلیت منبسط شده مینامند.
3.پرلیت آب گریز
پرلیتی که یک لایه از مواد هیدروفوبیک یا مواد سلولزی به سطح آن چسبیده باشد، بدون آنکه آسیبی به آن برساند و یا از کیفیت فیزیکی آن بکاهد را در اصطلاح پرلیت آب گریز یا هیدروفوبیک گویند که از گونه پرلیت پخته است. ساخت این نوع پرلیت در انحصار یک شرکت چک اسلواکی است.
مهمترین نوع استفاده از پرلیت آبگریز رایج در کشورهای اروپایی، جدا کردن هیدروکربورها از آبهای آلوده است. کاربرد دیگر آن در کشاورزی و صنایع مواد غذایی است.
4.پرلیت پومیسی
این پرلیت در نزدیکی سطح زمین است دارای وزن کم و کف دار است. حفره دار شدن و تغییر شکل حفرات تابعی از فشار محدودکننده و مقدار ویسکوزیته جریان در طول حفرهدار شدن مایع سرد شونده سطحی میباشد. این نوع پرلیت تمایل به شکست و پودر شدن بیشتری دارد.
5.پرلیت دانهای یا گرانولار
بافت این نوع پرلیت در مجاورت و یا در بخشهای ژرفتر از منطقه پرلیت پومیسی یافت میشود. بسیار چگالتر از بافت پوشاننده اش بوده ظاهری شکر مانند دارد. دارای رنگ خاکستری تا قهوهای است. از نظر تجاری استخراج و طبقه بندی در حد مطلوب است. مغزگیری از آن برای معدن کاری به آسانی صورت میگیرد. حفاری این پرلیتها آسان بوده و به هنگام کندو کاو به راحتی منفجر میشود.
6.پرلیت شکری
این نوع پرلیت بافت دانهای دارد مانند پرلیت گرانولار در بخشهای عمیقتری از پومیس قرار دارد. این بخش متراکم و از بافت قویتری ساخته شده است. ساختاری شکری دارد. حفاری آسان است و رنگ آن معمولا زرد نخودی است اما خاکستری و قهوهای نیز یافت میشود.
برای مطالعه بیشتر مقالات را پیشنهاد میکنیم:
برای دریافت اطلاعات و خرید با شماره زیر در تماس باشید:
